Projekt dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014

Foka szara

Drukuj

Foka szara jest największą bałtycką foką. Samice dorastają nawet do 2 metrów długości, osiągając masę ciała do 200 kg. Samce są większe i dorastają do 3 metrów długości, osiągając masę ciała do 300 kg. Futro foki jest zróżnicowane pod względem ubarwienia, od ciemnobrązowego do jasnoszarego. Samce są zawsze jednolicie ciemne, natomiast samice mają jasnoszare grzbiety i białawe brzuchy na których występują ciemne plamki. Pysk u dorosłych samców jest wydłużony, przypominający psi.

Foki prowadzą wodno-lądowy tryb życia, a przy tym są zwierzętami stadnymi. Foki wieloma godzina potrafią leżeć bez ruchu, wygrzewając się na słońcu. W wodzie pływają znakomicie jednak na lądzie poruszają się niezręcznie. Pływają na brzuchu jak i na grzbiecie, często nurkują, a w poszukiwaniu pożywienia potrafią nurkować do głębokości ponad 200 metrów. Przebywając pod wodą do nawet 20 minut. Potrafią spać zarówno na lądzie, ale także unosząc się na powierzchni wody, a nawet pod wodą. Wynurzenie w celu zaczerpnięcia przez fokę powietrza odbywa się prawie bezwiednie, bez przerywania snu. Foka szara to gatunek wędrowny. Młode osobniki wybierają się na samotne wycieczki, dochodzące do tysiąca kilometrów.

Foki odżywiają się głównie rybami, których w danym miejscu i momencie jest najwięcej, a także małżami i skorupiakami. Jeden osobnik potrafi zjeść od 5 do 9 kg ryb dziennie, są to głównie śledzie, szproty, sieje, a także w mniejszym stopniu dorsze i łososiowate.

Foki przystępują do godów najczęściej w marcu, czyli po wydaniu potomstwa. Dojrzałość płciowa poszczególne osobniki fok osiągają w wieku 4 ? 7 lat, natomiast samce w wieku około 6 lat. Samce odbywają walki godowe, a najsilniejsze z nich wybierają najdogodniejsze terytoria, gromadząc wokół siebie haremy samic. Po zapłodnieniu rozpoczyna się tzw. przeciąża ? zarodek czeka ok. 3 miesiące, a następnie zagnieżdża się w ścianie macicy. Po upływie kolejnych 9 miesięcy (ciąża właściwa) na świat przychodzi mała foczka. Foki szare w Bałtyku rodzą się zarówno na lodzie, jak i na brzegu. Młode foki przychodzące na świat mają średnio 75 cm długości i ważą 6-10 kilogramów. Ich  niemowlęce futro (lanugo) jest kremowo ? białe i gubią je po 2 -3 tygodniach życia. W tym czasie focze szczenię karmione jest przez matkę bardzo tłustym mlekiem, gromadząc zapasy energii na pierwsze samodzielne tygodnie życia. Następnie matka opuszcza młode, które pozostaje na lądzie przez kolejne 2-3 tygodnie. Foka szara może dożyć nawet do 45 ? 50 lat.

Głównym zagrożeniem dla fok szarych jest brak spokoju w miejscach, które zamieszkują. Intensywny ruch turystyczny, powoduje wypieranie fok z tradycyjnych siedlisk oraz miejsc ich rozrodu. Na polskim wybrzeżu tymi miejscami są przede wszystkim Mewia Łacha, Ryf Mew i Cypel Helski. Nowymi siedliskami mogą być też plaże parków narodowych, ze względu na dużo mniejszy ruch turystyczny w ich rejonie. Częstą przyczyną śmierci fok jest przypadkowe zaplątanie się w sieci wystawione do połowu ryb, wpadają w nie głównie młode osobniki. Innym zagrożeniem jest zanieczyszczenie środowiska, obawiające się głównie koncentracja związków chlorowcopochodnych (PCB) w tkankach fok szarych powoduje zmiany patologiczne narządów rodnych samic. W wyniku tych chorób foki nie zachodzą w ciążę, płody są chore, występują poronienia, a młode często rodzą się martwe.

Pod koniec XIX wieku liczebność foki szarej na odcinku Pomorza Gdańskiego i Prus Wschodnich była szacowana na około 1000 osobników. Tak licznie występujące zwierzęta traktowano jak szkodniki, niszczące sieci i konkurujące o ryby z miejscowymi rybakami. To był jeden z powodów, dla których w rejonie Zatoki Gdańskiej powszechne były polowania na te zwierzęta. W latach 1912-1919 zabito w tym akwenie 520 osobników. 

Liczebność bałtyckiej populacji foki szarej szacuje się obecnie na ok. 30 tys. osobników, co stanowi zaledwie 30% naturalnego stanu populacji sprzed stu lat. Największe skupiska fok szarych występują wzdłuż zachodnich wybrzeży Estonii, południowo-zachodnich wybrzeży Finlandii i północnej Szwecji. Na południowym wybrzeżu Bałtyku (Niemcy, Polska, Rosja i Litwa) zwierzęta zostały wytrzebione przez człowieka, zanim jeszcze dotknęły je skutki zanieczyszczeń środowiska. Dziś pojedyncze osobniki przypływają tutaj z innych rejonów Bałtyku. 

Na podstawie informacji Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego (SMIOUG) i WWF Polska.


Copyright 2014 InfoGIS Projekt biuro@infogis.net.pl
Teksty i grafika publikowane na stronie www.ssakimorskie.slowinskipn.pl są chronione prawem autorskim. Ich wykorzystywanie do celów komercyjnych wymaga zgody autorów

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie dostosowując serwis do Państwa indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. W każdym momencie możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies.Dalsze korzystanie z naszych serwisów internetowych, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje naszą politykę prywatności. Więcej szczegółów w zakładce "Polityka cookie"..